Boeren, burgers en buitenlui!
door Cora de Boed
Boeren, burgers en buitenlui! Het landelijke thema voor Open Monumentendag 2017 die u wellicht heeft meegemaakt op zaterdag 9 september. Het doet me ook zeker denken aan de dorpsomroeper die vroeger op zijn fiets door de straten reed en de bevolking het laatste nieuws meedeelde. Bij ons in Stad aan ‘t Haringvliet was dat Hen van Pelt. Met een koperen bel stond hij op elke hoek van de straat stil om te vertellen dat er op zaterdagochtend een grote groenteverkoop was in de Voorstraat of dat het varkensvlees bij slager Simon de Wachter in de aanbieding was die week. Kortom, de dorpsomroeper wilde alle inwoners bereiken met zijn sprekende boodschap, daar ging het om.
Maar aan die woorden boeren, burgers en buitenlui kun je ook andere betekenissen geven en dat ga ik nu proberen. Boeren: Dat zijn agrariërs die hun land bewerken met granen, groente, aardappels en zo meer. Of veehouders die koeien, varkens of schapen houden. Maar op deze manier kan het ook: Hij lacht als een boer met kiespijn, met andere woorden: Hij vindt het hele plan helemaal niks. Of Wat de boer niet kent, dat eet hij niet: Iemand die erg kieskeurig is en niets anders wilt uitproberen qua eten. En: Iemand die de boer opgaat, op pad gaat om te verkopen of om ergens een lezing te geven. Verder kan men boeren, een boer laten, na de maaltijd of een baby die net een flesje melk op heeft. Hij heeft goed geboerd is ook zo’n uitspraak wat zoveel betekent als dat hij goede zaken heeft gedaan.
Burgers daarentegen zijn de inwoners van een gemeente, die in een dorp of stad leven en werken of genieten van hun pensioen. De eerste burger is de burgemeester, of dat nu een man of een vrouw is. Maar dit kan ook: Een goede regeling door de gemeente toegekend geeft de burger moed. Op die manier kun je als mens weer een stapje verder, het geeft letterlijk moed.
Buitenlui waren vroeger rondtrekkende mensen die hun waar aan de deur probeerden te slijten of kwamen voor een stukje volksvermaak. Maar het zijn ook mensen die het platteland boven de stad verkiezen om er te gaan wonen. En die mensen kwamen er in vroeger jaren in sommige dorpen ‘moeilijk in’, het waren immers ‘vreemden’ zoals ze op Flakkee plachten te zeggen. Het waren of zijn mensen die hier niet geboren zijn… Dat is gelukkig veranderd. Toch hebben boeren, burgers en buitenlui iets met elkaar gemeen door hun onderlinge relaties op straat, scholen, kerken, sportvelden, en winkels. Iedereen profiteert van de handel, voedsel, vervoer, communicatie, noem het maar op. Al met al is het een grote verbintenis: Met elkaar, zonder maar iemand uit te sluiten. Dat doen wij ook: dichters en verhalenvertellers verbinden elkaar met woorden en belangstellenden zijn daar getuige van!